عوامل ایجاد زخم های دیابتی و نحوه مراقبت از پای دیابتی
زخم پای دیابتی چگونه ایجاد میشود؟
بیماری قند یا دیابت چگونه موجب زخم پای دیابتی میشود؟
دیابت از بیماری های شایع و فراگیر در سراسر دنیا به ویژه در ایران میباشد ودر صورت کنترل نکردن باعث ناتوانی انسان میشود که میتواند مشکلات جدی را برای اندام ها ایجاد کند. یکی از این مشکلات زخم های مزمن و مقاوم به درمانی است که معمولا در کف پای این بیماران ایجاد میشود. این عارضه را پای دیابتی میگویند
مشکلاتی که برای پای افراد مبتلا به دیابت ایجاد میشود به علت دو اشکال عمده ای است که دیابت مسبب آن است. این دو مشکل اختلالات اعصاب محیطی و کم شدن جریان خون اندام است.
اختلال عروقی زمینه ساز بروز زخم در پای فرد مبتلا به دیابت است
کف پا دورترین قسمت بدن از قلب است و نسبت به دیگر بافت های بدن خون کمی دریافت میکند. به همین علت است که در هوای سرد اولین جایی از اندام که سرد میشود پا است.
بیماری دیابت در بلند مدت موجب کم شدن جریان خون در همه بدن میشود ولی این مشکل در پا بیشتر از جاهای دیگر خودش را نشان میدهد. همین امر موجب میشود که زخم هایی که بطور مرتب در اثر آسیب های محیطی در پای همه افراد ایجاد میشوند ولی بسرعت خوب میشوند در پای این افراد خوب نشود چون بهبود زخم به مواد غذایی و اکسیژن نیاز دارد که از راه خون به بافت ها میرسد.
میکروب ها هم زمینه را مساعد دیده و بر روی زخم ایجاد شده شروع به فعالیت کرده و عفونت ایجاد میکنند. به علت کاهش جریان خون پا گلبول های سفید هم کمتر به محل زخم رفته و دفاع ایمنی بافت کم میشود. خود بیماری دیابت هم بطور کلی دفاع ایمنی بدن را کاهش میدهد. این امر موجب گسترش عفونت در زخم و تاخیر در بهبود آن میشود
یکی از محل های شایع زخم پای دیابتی در زیر شست است
در دیابت کاهش حس به علل اختلال در عملکرد اعصاب محیطی وجود دارد
مشکل دیگر افراد دیابتی اختلال در کارکرد اعصاب محیطی است که موجب کم شدن حس لمس در پای آنها میشود. این کاهش حس موجب خشکی و ایجاد شکاف هایی در پوست شده که زمینه را برای ایجاد زخم فراهم میکند. از طرف دیگر بیمار به علت کاهش حس کمتر متوجه آسیب های محیطی میشود. مثلا پا بدون اینکه شخص متوجه شود در مجاورت شی داغ قرار گرفته و میسوزد و یا بر روی شی برنده رفته و زخم میشود.
وقتی هم که آسیبی به پوست میرسد به علت اختلال در حس درد بیمار تا مدتها متوجه آن نمیشود و این موجب پیشرفت عفونت در زخم میشود
پیشگیری از زخم پای دیابتی چگونه است؟ پای فرد مبتلا به دیابت نیاز به چه مراقبت هایی دارد؟
درمان زخم های دیابت در پا بسیار مشکل است و این زخم های یکی از علل مهم آمپوتاسیون یا قطع عضو در اندام تحتانی هستند. مسلما پیشگیری از بروز زخم پا در دیابت بسیار سهل تر از درمان آن است
فرد مبتلا به دیابت برای مراقبت از پا باید به چه نکاتی توجه کند
- هیچوقت پا برهنه راه نروید. حس کف پا در فرد دیابتی کاهش یافته و فرد متوجه زخم شدن پای خود نمیشود. پس همیشه از دمپایی یا کفش طبی مخصوص که برای پای هر فرد تحت نظارت کارشناسان در مراکز ارتوپدی فنی ساخته میشود استفاده کنید.
- هر روز پای خود را با آب گرم و یک صابون ملایم شستشو دهید. حرارت آب را اول با دست خود امتحان کنید نا با پا. پای شما حس خوبی ندارد. پا را برای مدت زیاد در آب نگذارید. برای خشک کردن پا آنرا با حوله مالش ندهید بلکه فقط با فشار دادن ملایم حوله به پوست پا آنرا خشک کنید. بین انگشتان پا را با دقت بیشتر خشک کنید
- پوست پا را با استفاده از لوسیون مناسب، نرم و مرطوب نگه دارید. پوست خشک زودتر زخم میشود. بین انگشتان را لوسیون نزنید
- ناخن انگشتان را مستقیم کوتاه کنید و گوشه ناخن ها را کوتاه نکنید. اگر ناخن در پوست اطراف انگشت فرو رفت به پزشک مراجعه کنید
- از محلول های ضد عفونی برای شستشوی پا استفاده نکنید. پای خود را بر روی رادیاتور یا جلوی بخاری یا شومینه قرار ندهید. ممکن است بسوزد و شما متوجه نشوید
- پای خود را گرم نگه دارید. هنگام خواب از یک جوراب نرم و نخی استفاده کنید. مواظب باشد در هنگام برف و باران پای شما در کفش خیس نشود. در زمستان جوراب و کفش گرم بپوشید
- سیگار نکشید. حتما سیگار نکشید. سیگار به عروق خونی آسیب میزند و اکسیژن خون را هم کم میکند. سیگار بهترین یار بیماری دیابت در از بین بردن پای شما است
- چهار زانو ننشینید. این کار جریان خون پای شما را کم میکنند.
- هر روز پای خود را به دقت نگاه کنید و بدنبال سوراخ های کوچک، کبودی، قرمزی، گرمای موضعی در پوست، تاول، زخم، خراشیدگی، بریدگی و مشکلات ناخن باشید. از یک آینه برای دیدن بهتر کف پا کمک بگیرید. به چند نقطه پا بیشتر دقت کنید. نوک انگشت شست، قاعده و کنار خارجی انگشت کوچک، زیر انگشت وسط، پاشنه، لبه خارجی پا و زیر پنجه پا
- در صورتی که پای شما تغییر شکل داده به پزشک مراجعه کنید. در صورت کم بودن تغییر شکل پزشک ممکن است برای شما کفی، کفش یا صندل خاص که با توجه به انجام اسکن ۳بعدی از پای فرد دیابتی ساخته میشود تجویز کند و در صورتیکه تغییر شکل زیاد باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی برای اصلاح آن داشته باشید
- قند خون خود را بطور مرتب و دقیق زیر نظر متخصص غدد تنظیم کنید.
- وزن خود را تحت نظر پزشک کم کنید
- در صورت دیدن هر گونه زخم یا ابتدایی ترین علائم زخم به پزشک مراجعه کنید
- نگاه کردن بین انگشتان پا و دیدن کف پا با کمک یک آینه از راه های مهم کشف زخم های دیابت در مراحل اولیه است
یکی از مهمترین راهای پیشگیری از ایجاد اینگونه زخمها استفاده نمودن از کفش های مناسب میباشد
کلینیک ارتوپدی فنی البرز مجهز به سیستم اسکن ۳بعدی کف پا میباشد که در حال حاضر در سطح کشور پیشرفته ترین نوع اسکن به شمار می آید که قادر است پای فرد را در وضعیت های ایستاده راه رفتن و تست تعادل اسکن نموده و به طور کامل فشارهای وارده بر تمام نقاط کف پا را بر حسب کیلوپاسکال معین نموده و قسمتهای پرفشار را که در حال آسیب دیدن میباشند را به اپراطور نشان میدهد و داده های اسکن انجام شده تحویل دستگاههای ساخت دکفی با روش شده و انواع کفی با بهترین متریال روز دنیا و با توجه به تمامی زوایای پای فرد ساخته میشود.
از این طریق فشار وزن بدن در کف پا به صورت متعادل و استاندارد تقسیم شده و مانع ایجاد زخم یا میخچه میگردد همچنین با تقسیم فشار در کف پا درد های مزمن در کمر زانو مچ و کف پا تا حد قابل ملاحضه ای کاهش میابد.
یاشار علیزاده – کارشناس ارتوپدی فنی
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)